Anayasa Mahkemesi 16/12/2021 Tarihli ve 2021/52 Esas 2021/97 Karar numaralı kararı ile; İcra İflas Kanunu madde 278/3 b.1’de yer alan “karı ve koca” ibaresini, Anayasa’nın 13. maddesinde yer alan temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması, 35. maddesinde yer alan mülkiyet hakkı ve 36. maddesinde yer alan hak arama hürriyetine aykırı olduğu kanaatine vararak iptal etmiştir. İncelemeye konu kanun hükmü; tasarrufun iptali davası ile borçlunun hacizden, aciz halinden veya iflastan önce alacaklılardan mal kaçırmak amacıyla yapmış olduğu bağışlama ve şüpheli tasarrufların iptalleri ile bu tasarrufa konu malların cebri icra yoluyla satılarak alacaklıların alacağına kavuşması imkanını sağlamaktadır. Bahse konu tasarrufun iptali davasına konu olabilecek işlemler İcra İflas Kanunu’nun 278. 279. 280. maddelerinde üç grup halinde sayılmaktadır. Mahkeme iptaline karar verdiği İİK m.278/3 hükmünün, kanunda belirtilen süre içinde karı ve koca arasındaki tasarruf işlemlerinin hiçbir şarta bağlı tutulmaksızın bağışlama olarak kabul edildiğini, aksinin iddia ve ispatının mümkün olmadığını, mevcut düzenlemenin taraflara iddia ve savunmada bulunma ve delil sunma imkanı tanımadığını, anılan nedenlerle ilgili Anayasa maddelerinde yer alan hak arama özgürlüğü ile mülkiyet hakkının ölçüsüz biçimde sınırlandırıldığına hükmetmiştir. İtiraz yolu ile iptali istenen diğer iki kanun maddesi olan İİK m.279/1 b.2 ile “Para veya mutat ödeme vasıtalarından gayri bir suretle yapılan ödemeler;” İİK m.280’de yer alan “karı ve kocası” ibarelerinin aksinin ispatının mümkün olduğu gerekçesiyle Anayasa’ya aykırı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. İptal hükmü, Karar’ın Resmi Gazete’de yayımlanma tarihi olan 22.03.2022’den başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girecektir. “Karı ve koca” ibaresi iptal edilen maddenin eski ve yeni hali aşağıdadır: Madde 278 Mûtat hediyeler müstesna olmak üzere, hacizden veya haczedilecek mal bulunmaması sebebiyle acizden yahut iflâsın açılmasından haczin veya Mûtat hediyeler müstesna olmak üzere, hacizden veya haczedilecek mal bulunmaması sebebiyle acizden yahut iflâsın açılmasından haczin veya aciz vesikası verilmesinin sebebi olan yahut masaya kabul olunan alacaklardan en eskisinin tesis edilmiş olduğu tarihe kadar geriye doğru olan müddet içinde yapılan bütün bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar batıldır. Ancak, bu müddet haciz veya aciz yahut iflâstan evvelki iki seneyi geçemez. Aşağıdaki tasarruflar bağışlama gibidir. 1. Karı ve koca ile usul ve füruu, neseben veya sıhren üçüncü dereceye kadar (Bu derece dahil) hısımlar, evlât edinenle evlâtlık arasında yapılan ivazlı tasarruflar, 2. Akdin yapıldığı sırada, kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği akitler, 3. Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartiyle irat ve intifa hakkı tesis ettiği akitler ve ölünceye kadar bakma akitleri. aciz vesikası verilmesinin sebebi olan yahut masaya kabul olunan alacaklardan en eskisinin tesis edilmiş olduğu tarihe kadar geriye doğru olan müddet içinde yapılan bütün bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar batıldır. Ancak, bu müddet haciz veya aciz yahut iflâstan evvelki iki seneyi geçemez. Aşağıdaki tasarruflar bağışlama gibidir. 1. Usul ve füruu, sıhren üçüncü dereceye kadar (Bu derece dahil) hısımlar, evlât edinenle evlâtlık arasında yapılan ivazlı tasarruflar, 2. Akdin yapıldığı sırada, kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği akitler, 3. Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartiyle irat ve intifa hakkı tesis ettiği akitler ve ölünceye kadar bakma akitleri. Çalışmayı sizlere faydalı olması amacıyla bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla,

BOZANOĞLU HUKUK BÜROSU

Maslak Mah. A.O.S. 55 Sok. No:2

42 Maslak, Ofis 4, D:35-41 Sarıyer/İSTANBUL

Telefon : + 90 (212) 241 72 52

Fax : + 90 (212) 241 72 49

e-mail : sedat.bozanoglu@bozanoglu.av.tr